شرح خبر

فولاد یکی از کالاهای مهم و تأثیرگذار در رشد و توسعه صنعتی کشورها است. این کالا بعد از نفت و گاز دومین کالای مهم تجارت جهانی را تشکیل می­دهد و تعداد زیادی از صنایع پایه از قبیل حمل ونقل، ساختمان، ساخت ماشین­آلات، معدن و دیگر صنایع مرتبط با تولید و انتقال انرژی، به صنعت فولاد وابسته هستند. از این رو بهبود و توسعه صنعت فولاد از اهمیت ویژه­ای در توسعه اقتصادی کشورها برخوردار است. تولید و مصرف فولاد یکی از شاخص های اصلی توسعه‌یافتگی کشورها به شمار می آید. حضور صنعت فولاد در یک منطقه توسعه، فرهنگ، سطح دانش، اشتغال زایی، آموزش و تجارت آن منطقه تحت تاثیر قرار داده و به نوعی زندگی روزمره را به خود گره می‌زند.

سنگ آهن با اضافه کردن افزودنی‌هایی مانند کربن، به فولاد تبدیل می شود. برای تولید یک تن فولاد 2/56 تن سنگ آهن نیاز است. به عبارتی ضریب تبدیل سنگ آهن به فولاد 2/56 می‌باشد. این ضریب برای تبدیل کنسانتره و گندله 1/66 و آهن اسفنجی 1/14 می‌باشد (این ضرایب تقریبی بوده و برای هر شرکت می‌تواند اندکی متفاوت باشد).
بیلت، بلوم و اسلب از محصولات نیمه نهایی فولاد به حساب می آیند که با فرآوری کردن در چند مرحله به محصول نهایی تبدیل می شوند.
بیلت: طول بیشتری نسبت به شمش دارد، سطح مقطع آن دایره یا مربعی با عرضی کمتر از 15 cm است.
بلوم: در واقع همان بیلت، ولی با عرض بیش از cm 15 یا به عبارتی سطح مقطع بزرگتر از 230 cm² است.
اسلب: دارای سطحی به صورت مستطیلی است و معمولا به ضخامت  230 mm و عرض 1/25 m و طول 12 m می باشد.
کاربرد انواع مختلف فولاد:
به آلیاژهای آهنی که بین دو هزارم درصد تا حدود دو درصد کربن داشته باشند، فولاد اطلاق می­شود که می تواند شامل عناصر آلیاژی دیگری نیز باشد. خواص فولاد به درصد کربن موجود در آن، عملیات حرارتی انجام شده و فلزهای آلیاژدهنده موجود در آن بستگی دارد. از فولادی که بین دو هزارم درصد تا دو دهم درصد کربن داشته باشد برای ساختن سیم، لوله و ورق فولادی استفاده می­شود. فولادی که بین ۱.۲ تا ۱.۶ درصد کربن دارد برای ساختن ریل، دیگ بخار و قطعات ساختمانی بکار می­رود، و از فولادی که از ۱.۶ تا ۲ درصد کربن داشته باشد (فولاد سخت) برای ساخت ابزارآلات، فنر و غیره استفاده می‌شود.


تولید فولاد خام جهان براساس روش‌های تولید

روند تولید و ارزش بازار فولاد خام جهان
میزان تولید فولاد خام در جهان، در 70 سال گذشته تقریبا 10 برابر شده است. همچنین براساس آخرین آمار منتظره توسط worldsteel ، تولید فولاد در سال 2022 نسبت به سال گذشته، 4 درصد کاهش یافته است. اصلی‌ترین دلیل آن سیاست‌های انقباضی اقتصادی گسترده در سراسر جهان، برای کنترل نرخ تورم ناشی از چاپ پول گسترده در زمان همه‌گیری و همچنین رکود در بخش مسکن چین می‌باشد.

بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده تولید فولاد خام به میزان 2,187 میلیارد تن در سال 2050 خواهد رسید. فولادهای تولیدی به روش موجود تا سال‌های 2045 و 2050 تعطیل شده و به جای آن از انواع فن‌آوری‌های نوظهور و فن‌آوری فولاد سبز استفاده خواهد شد.

مقایسه سهم مناطق مختلف جهان در تولید فولاد خام
در چند دهه‌ کشور چین،  به مرور به بزرگ‌ترین تولید کننده فولاد جهان تبدیل شده است، تا جایی‌که هم‌اکنون بیش از 50 درصد از کل تولید فولاد خام جهان، در کشور چین تولید می‌شود؛ از این رو شرایط اقتصادی کشور چین، تأثیر بسیار زیادی بر بازار فولاد دنیا دارد.


در سال 2022 میلادی ایران در رتبه دهمین تولیدکننده برتر فولاد دنیا قرار داشته است. نمودار زیر ظرفیت اسمی و تولید فولاد و زنجیره تولید فولاد در ایران در سال 1400 را نشان می‌دهد:

روند سالیانه ظرفیت اسمی و تولید فولاد خام کشور
نرخ رشد مرکب سالیانه ظرفیت تولید از سال 1392 تا 1401 در حدود 7.8 % و تولید در حدود 7.3 % بوده است. در سال 1401، نرخ به کارگیری ظرفیت، 69 درصد بوده است.


روند سالیانه ظرفیت اسمی و تولید واقعی آهن اسفنجی کشور
متوسط رشد سالیانه تولید آهن اسفنجی در کشور از سال 1392 تا سال 1401، براساس آخرین طرح پایش صنعت فولاد،  8.2 %   بوده است.

در سال 1401، مجتمع معدنی و صنعت آهن و فولاد بافق با ظرفیت 800 هزار تن آهن اسفنجی، به بهره‌برداری رسید.

چشم‌انداز صنعت فولاد کشور در افق 1404
جهت مطالعه کامل این گزارش کلیک کنید